Η απάντηση του Κωνσταντίνου Φαρσαλινού στον Δημήτρη Παπαδημητριάδη

Επειδή μου ζητήθηκε να σχολιάσω δηλώσεις του ψυχιάτρου κ. Dimitris Papadimitriadis σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο και την πιθανότητα εμφράγματος, προσπάθησα να γράψω στο προφίλ του στο facebook ένα κείμενο που αποκαθιστά την επιστημονική αλήθεια και ακρίβεια. Δυστυχώς φαίνεται πως ο κ. συνάδελφος με μπλόκαρε (ή τελοσπάντων δεν έχω πλέον πρόσβαση στο προφίλ του), οπότε θα το γράψω εδώ. Όποιος θέλει μπορεί να το κοινοποιήσει ελεύθερα.

Κύριε συνάδελφε Dimitris Papadimitriadis,
Καταρχάς θα αποφύγω να σχολιάσω την προσωπική προς εμένα αιχμή που αφήσατε στο ποστ σας. Επίσης, θα σας πρότεινα να μην θυμώνετε για τις κακόβουλες επιθέσεις που δέχεστε από εμπόρους ηλεκτρονικών τσιγάρων, θεωρείστε το μάλλον ως διαφήμιση παρά ως προσβολή. Έτσι έχω εκλάβει κι εγώ τον πόλεμο και τις προσβολές που έχω δεχτεί από πολλούς ιδεολόγους-δογματικούς πολέμιους (που δεν πολεμούν εμένα, απλά προσβάλλουν την επιστήμη και την έρευνα). Προσωπικά, αντί να θυμώνω, αφήνω να μιλήσουν οι σχεδόν 70 δημοσιεύσεις μου σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά που βρίσκονται καταχωρημένες στο PubMed (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=farsalinos).
Στο θέμα της δημοσίευσης της ομάδας του Glantz. Θεωρώ φρόνιμο για έναν επιστήμονα να διαβάζει το κείμενο μιας δημοσίευσης κι ΟΧΙ τα δελτία τύπου και τους τίτλους των δημοσιογράφων σε εφημερίδες και ενημερωτικά sites, που πολλές φορές (ΚΑΙ στην συγκεκριμένη περίπτωση) παραπληροφορούν και ΨΕΥΔΟΝΤΑΙ για τα ευρήματα μελετών. Η συγκεκριμένη μελέτη λοιπόν βρήκε ότι ΟΣΟΙ ΕΧΟΥΝ ΠΑΘΕΙ ΕΜΦΡΑΓΜΑ έχουν διπλάσια πιθανότητα να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό τσιγάρο σε σχέση με όσους δεν έχουν πάθει έμφραγμα. Η συγκεκριμένη μελέτη είναι ΑΔΥΝΑΤΟΝ να διαπιστώσει αν το ηλεκτρονικό τσιγάρο αυξάνει την πιθανότητα εμφράγματος, για πολύ απλούς λόγους. Καταρχάς δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ πληροφορία στη μελέτη αν αυτοί που έπαθαν έμφραγμα το έπαθαν ΠΡΙΝ ή μετά την χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Το αναφέρουν οι ίδιοι οι ερευνητές στο κείμενο (που φαντάζομαι διαβάσατε). Σε περίπτωση που σας ξέφυγε η πρόταση: “It is not known when the MIs occurred relative to e-cigarette use, and it is likely that some of the heart attacks subjects reported occurred before e-cigarettes became available in the U.S.” (έμφραγμα ΠΡΙΝ ΚΑΝ γίνουν διαθέσιμα τα ηλεκτρονικά τσιγάρα σην αγορά των ΗΠΑ). Επίσης, ακόμη κι αν κάποιος έπαθε έμφραγμα 6 μήνες ή 1 χρόνο μετά την έναρξη χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου, ποιος μπορεί να θεωρήσει ότι αιτιολογικός παράγοντας είναι το ηλεκτρονικό τσιγάρο κι όχι τα πολλά χρόνια καπνίσματος στο παρελθόν?
Η μελέτη μου θυμίζει ασθενή-φίλο καπνιστή που εμφάνισε καρκίνο του λάρυγγα το 2011 και έκοψε το κάπνισμα το 2016 με χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου. Ο ασθενής αυτός καταχωρείται ως ασθενής με καρκίνο του λάρυγγα που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό τσιγάρο. Φαντάζομαι συμφωνείτε ότι αυτό απέχει ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ από τη δήλωση “Το ηλεκτρονικό τσιγάρο αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του λάρυγγα”. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στη συγκεκριμένη μελέτη για το έμφραγμα. Ελπίζω με την ίδια θέρμη να παρουσιάσετε και την μελέτη που ετοιμάζω τώρα για δημοσίευση (σε συνεργασία με καθηγητές από το Πανεπιστήμιο της Κατάνια και της Νέας Υόρκης) όπου αναλύσαμε την National Health Interview Survey του 2016 και 2017 και βρήκαμε ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ ηλεκτρονικού τσιγάρου και στεφανιαίας νόσου (και φυσικά καμία περίπτωση αύξησης κινδύνου από τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου). Θα φροντίσω να σας ενημερώσω προσωπικά όταν δημοσιευτεί η μελέτη και θα σας στείλω και το πλήρες κείμενο. Αλήθεια, γιατί η μελέτη του Glantz ανέλυσε το ίδιο Survey συνδυάζοντας τα δεδομένα από το 2014 και 2016 (κι όχι από το 2014 και το 2015, ή το 2015 και το 2016, ή και τα 3 χρόνια)? Δεν είναι λίγο “περίεργο”?
Ως προς τη “μάστιγα” της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου στους νέους στις ΗΠΑ, σας καλώ να δείτε την πρόσφατη μελέτη μου στο American Journal of Preventive Medicine (το ίδιο περιοδικό που δημοσίευσε τη μελέτη για το έμφραγμα – https://www.ajpmonline.org/a…/S0749-3797(18)31626-X/fulltext). Στη μελέτη βρήκαμε πως το 0.2% των μη καπνιστών εφήβων χρησιμοποιούσαν ηλεκτρονικό τσιγάρο καθημερινά, ενώ το 0,3% των μη καπνιστών χρησιμοποιούσε ηλεκτρονικό τσιγάρο για πάνω από 20 από τις τελευταίες 30 ημέρες (συχνή χρήση, που περιλαμβάνει και την καθημερινή χρήση). Φαντάζομαι ότι ουδείς μπορεί να χαρακτηρίσει αυτά τα νούμερα ως επιδημία.
Τέλος, επειδή κυκλοφορεί μια φωτογραφία που σας δείχνει να κρατάτε IQOS (χωρίς φυσικά να είμαι σε θέση να γνωρίζω αν είναι προϊόν μοντάζ), θα ήθελα να σας ενημερώσω πως είναι ένα εξαιρετικό προϊόν ελάττωσης της βλάβης από το κάπνισμα (tobacco harm reduction product), πουυ όμως εκλύει 10πλάσιες ποσότητες τοξικών αλδεϋδών σε σχέση με το ηλεκτρονικό τσιγάρο (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29920842). Αυτά θα πρέπει να τα γνωρίζουν οι καπνιστές όταν κάνουν τις επιλογές τους, με κυρίαρχο βέβαια στόχο να αποτελεί πάντα η πλήρης διακοπή του καπνίσματος.
Αν θέλετε να γνωρίζετε κατά πόσο το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί μάστιγα στην Ελλάδα, μπορείτε να διαβάσετε την μοναδική μελέτη που έχει μέχρι στιγμής δημοσιευτεί για τον Ελληνικό πληθυσμό (https://harmreductionjournal.biomedcentral.com/…/s12954-018…).
Θα είναι χαρά μου να συνεχίσουμε την επικοινωνία μας.