Η ιστορία του διάσημου γλυπτού, που απεικονίζει το σώμα του Ιησού Χριστού στα πόδια της μητέρας του, της Παναγίας, μετά τη Σταύρωση και την αποκαθήλωση.
Πιετά… Η Παρθένος Μαρία κρατά στην αγκαλιά της τη σορό του Ιησού, λίγο μετά τη Σταύρωσή του… Εκείνη έχει σκυμμένο το κεφάλι, με έκφραση σαφώς λυπημένη, αλλά δεν είναι η πενθούσα Παναγία όπως την απεικονίζουν άλλοι καλλιτέχνες. Μια ηρεμία διακρίνεται στο πρόσωπό της…
Ο Μικελάντζελο ντι Λοντοβίκο Μπουοναρότι ήταν ο δημιουργός αυτού του αριστουργήματος. Ο σπουδαίος Ιταλός γλύπτης, ζωγράφος, αρχιτέκτονας και ποιητής της Αναγέννησης που άσκησε τεράστια επίδραση στην ανάπτυξη της δυτικής τέχνης. Ένας από τους σπουδαιότερους δημιουργούς στην ιστορία της τέχνης. Ο μοναδικός καλλιτέχνης της εποχής του, του οποίου η βιογραφία εκδόθηκε πριν τον θάνατό του. Στους Βίους του Τζόρτζιο Βαζάρι, ο οποίος θέλοντας να τον τιμήσει και να τον ξεχωρίσει από τους άλλους καλλιτέχνες, χρησιμοποίησε το προσωνύμιο “ο θεϊκός” (il Divino).
Καπέλα Σιστίνα, το Άγαλμα του Δαβίδ και στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, η οποία βρίσκεται στη Ρώμη.
Ο Μιχαήλ Αγγελος ήταν πολύ νέος όταν ολοκλήρωσε το «Πιετά», το 1498, μόλις 23 ετών.Η Πιετά (σημαίνει έλεος) είναι η δεύτερη μεγάλη παραγγελία που αναλαμβάνει ο σπουδαίος δημιουργός στη Ρώμη και είναι γνωστή και ως “Αποκαθήλωση”.
Φιλοτεχνήθηκε στα 1498-1499 και είναι ένα μαρμάρινο γλυπτό,το πρώτο από μια σειρά έργων με το ίδιο θέμα του καλλιτέχνη.
Ο Γάλλος καρδινάλιος Ζαν ντε Μπιλέρ – αντιπρόσωπος της εκκλησίας τη Γαλλίας στη Ρώμη- του ανέθεσε τη δημιουργία του αγάλματος που έμεινε στην ιστορία.
Αρχικά, κατασκευάστηκε για το ταφικό μνημείο του καρδινάλιου. Τελικά, μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση, στο πρώτο παρεκκλήσι δεξιά από την είσοδο της Βασιλικής, το 18ο αιώνα.
Το διάσημο γλυπτό απεικονίζει το σώμα του Ιησού Χριστού στα πόδια της μητέρας του, της Παναγίας, μετά τη Σταύρωση και την αποκαθήλωση. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό έργο. Ξεχωρίζει από τις προηγούμενες δημιουργίες του, καθώς ισορροπεί μοναδικά ανάμεσα στις αναγεννησιακές αντιλήψεις της κλασικής ομορφιάς και του νατουραλισμού.
Η δημιουργία της Πιετά ξεκίνησε την ίδια χρονιά του βίαιου θανάτου του Σαβοναρόλα.Το 1498 θανατώνεται ο μοναχός στην πυρά και η Φλωρεντία ζει μέσα σε μια χαοτική ευφορία. Οι αριστοκρατία ανακτά τη δύναμή της και δίνεται έμφαση στις υλικές και σωματικές απολαύσεις. Ο Σαβοναρόλα πίστευε στην αξία της τέχνης μόνο στην περίπτωση που έχει θρησκευτική κατήχηση. Αυτό όμως το περιφρονούσε ο Μικελάντζελο. Έννοιωθε πως έβρισκε τον Θεό μόνο μέσα από την ομορφιά, τις ωραίες αναλογίες του προσώπου και του σώματος και όχι μέσα από την ηθική στάση.
Η Πιετά είναι η Αποκαθήλωση του Χριστού από τον σταυρό. Ένα καθαρά θρησκευτικό θέμα που παρουσιάζεται με εντελώς διαφορετικό τρόπο από άλλους καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου όπως και παλαιότερων…
Ο Μικελάντζελο εστιάζεται εξολοκλήρου στην ήρεμη ομορφιά των μορφών και
όχι στον πόνο και την οδύνη. Κλασική ομορφιά και νατουραλισμός με πυραμοειδή σύνθεση. Το κεφάλι της Παναγίας είναι η κορυφή της νοητής αυτής πυραμίδας.
Η Παναγία απεικονίζεται σε πολύ νεαρή ηλικία -νεότερη και από τον Χριστό-. Γι`αυτό υπάρχουν σχετικές ερμηνείες. Μια απ` αυτές είναι πως η νιότη της συμβολίζει την αγνότητά της. Όπως είπε και ο ίδιος ο Μικελάντζελο στον Κοντίβι “Δεν ξέρεις ότι οι αγνές γυναίκες μένουν φρέσκες για πολύ περισσότερο χρόνο από αυτές που δεν είναι αγνές; Πόσο μάλλον στην περίπτωση της Παρθένου, που ποτέ δεν είχε βιώσει το παραμικρό λάγνο πάθος που μπορεί να άλλαζε το σώμα της;”
Υπάρχει και μια άλλη ερμηνεία, από τον Κοντίβι, μετά τα παραπάνω λόγια του Μικελάντζελο. Πώς “τέτοια φρεσκάδα και άνθος νιότης, πέρα από τη συντήρηση με φυσικά μέσα, βοηθιέται από τη Θεία Πρόνοια”.
Τέλος υπάρχει και η άποψη ότι στην πραγματικότητα παριστάνεται η Παναγία να κρατά το βρέφος Ιησού. Η νεανική της εμφάνιση, η ήρεμη έκφρασή της προσώπου και η θέση των χεριών, υπαινίσσεται ότι βλέπει το παιδί της, ενώ όλοι εμείς βλέπουν μια εικόνα από το μέλλον.
Ο Μικελάντζελο ακούγοντας από κάποιον να λέει ότι το γλυπτό ήταν έργο κάποιο άλλου γλύπτη, χάραξε τη φράση MICHAELA[N]GELUS BONAROTUS FLORENTIN[US] FACIEBA[T] (Μικελάντζελο Μπουοναρόττι, Φλωρεντία, εποίησε) στη ζώνη που διατρέχει το στήθος της Μαρίας. Αυτό ήταν και το μόνο έργο που υπέγραψε ποτέ. Ωστόσο αργότερα το μετάνιωσε και ορκίστηκε να μην υπογράψει ποτέ ξανά κανένα από τα έργα του.
Στους αιώνες που ακολούθησαν η Πιετά έπαθε αρκετές φθορές. Η σημαντικότερη ήταν στις 21 Μαίου του 1972, όταν ο ψυχικά διαταραγμένος γεωλόγος Λάζλο Τοθ μπήκε στο παρεκκλήσι και επιτέθηκε στην Παναγία με σφυρί, φωνάζοντας “Είμαι ο Ιησούς Χριστός”. Μετά την επίθεση, το έργο αποκαταστάθηκε με μεγάλη δυσκολία.
πηγή: Μανταλένα Μαρία Διαμαντή / www.klik.gr
